| हिन्दी | संस्कृत |
|---|---|
| अकरकरा | आकारकरभ:/अकल्लक: (पुँ.) |
| अगर | अगरु: (पुँ.)/जोङ्गकम् (नपुं.) |
| अजमोद | अजमोदा/खराश्वा (स्त्री.) |
| अजवायिन | यवानी/यवनिका (स्त्री.) |
| अतीस | अतिविषा/कश्मीरा (स्त्री.) |
| अदरक | आर्द्रकम्/शृङ्गवेरम् (नपुं.) |
| अफीम | अहिफेन:,निफेन: (पुँ.) |
| अभरक | अभ्रकम् (नपुं.) |
| अर्क | आसव:, रस: (पुँ.) |
| असगन्ध | अश्वगन्धा/वलदा/ कुष्ठघातिनी (स्त्री.) |
| आँवला | आमलकम्/धात्रीफलम् (नपुं.), अमृता (स्त्री.) |
| ईसबगोल | ईषगोलम्/स्निग्धबीजम् (नपुं.) |
| कस्तूरी | कस्तूरी (स्त्री.), कस्तुरि:, गन्धधूलि: (स्त्री.) |
| काढ़ा | क्वाथ:, कषाय: (पुँ.) |
| क्लोरोफॉर्म | मूर्च्छाकरी |
| कालाजीरा | अरण्यजीर:/क्षुद्रपत्र: (पुँ.) |
| कुटकी | कम्पी/कडम्बरा (स्त्री.) |
| कुलञ्जन | कुलञ्ज:/गन्धमूल: (पुँ.) |
| केसर | केसरम्/कुज्र्ुमम् (नपुं.) |
| खश | उशीरम्, नलदलम्, वीरणमूलम् (नपुं.) |
| खस | खस-खस्खस:, खसतिल: (पुँ.) |
| गिलोय | गुडूची/अमृता (स्त्री.) |
| गुलाब जल | जपाजलम् (नपुं.) |
| गोली | वटी, गोलिका (स्त्री.) |
| घाव भरना | व्रणरोपनम् (नपुं.) |
| चन्दन | चन्दनम्/श्रीखण्डम् (नपुं.) |
| चिकित्सा | रोगप्रतीकार: (पुँ.), वैद्यकम्, भेषजम् (नपुं.) |
| चित्रक | चित्रक: (पुँ.) |
| चिरायता | तृणनिम्ब:/निद्रारि: (पुँ.) |
| चीड़ | दारुगन्धा/चीडा (स्त्री.) |
| छोटी इलायची | सूक्ष्ममैला/त्रिपुटा/वयस्था (स्त्री.) |
| छोटी पीपल | पिप्पली (स्त्री.) |
| जटामासी | जटामासी/जटी (स्त्री.) |
| जायफल | जातिफलम्/सुमनफलम् (नपुं.) |
| जावित्री | जातिपत्री/जातिकोषा (स्त्री.) |
| जीरा | जीरकम् (नपुं.), जरण:, अजीज:, कण: (पुँ.) |
| तगर | तगरम्/नतम् (नपुं.) |
| तज | वराङ्गम् (नपुं.) |
| तारपीन | सरलस्राव: (पुँ.) |
| तुलसी | सुभगा, पावनी, पुण्या, वैष्णवी (स्त्री.) |
| तेजपात | तेजपत्रम्/गन्धजातम् (नपुं.) |
| त्रिफला | त्रिफला (स्त्री.) |
| दवा | भेषजम्, औषधम् (नपुं.) |
| दारुहल्दी | दार्वी (स्त्री.) |
| दालचीनी | दारुत्वम्/तेजनी (स्त्री.) |
| देवदारु | देवदारु: (पुँ.) |
| धनिया | धान्यकम् (नपुं.)/धानिकम् (नपुं.) |
| धतूरा | धत्तूर: (पुँ.) |
| नागरमोथा | मुस्तम् (नपुं.) |
| नुस्खा | औषधनिदानपत्रम् (नपुं.) |
| नौसादर | नरसार:/नौसादर: (पुँ.) |
| पिचकारी देना | बस्तिकर्म (नपुं.) |
| फिटकरी | फाटकी/श्वेता/स्फटी (स्त्री.) |
| बड़ी इलायची | बहुला/मेहला/बृहदेला (स्त्री.) |
| बहेड़ा | बिभीतक:/कलिद्रुम:/भूतवास: (पुँ.) |
| बुद्धिवर्धक | मेध्या (स्त्री.) |
| भिलावा | भिल्लातक: (पुँ.) |
| मरहम | लेप: (पुँ.) |
| मालकाँगनी | कनकप्रभा/मेध्या (स्त्री.) |
| मुलहठी | मधुयष्टि:/यष्टिका (स्त्री.) |
| मूसली | मूषली, मूषलिका, अर्शोध्नी, हेमपुष्पा (स्त्री.) |
| मेथी | मेथिका, गन्धबीजा (स्त्री.) |
| मैनफल | मदन:/छर्दन: (पुँ.) |
| रसौत | रसगर्भम्/रसाञ्जनम् (नपुं.) |
| साल | सालनिर्यास: (पुँ.) |
| लाख | लाक्षा/कीटजा (स्त्री.) |
| लौंग | लवङ्गम्, वारिजम् (नपुं.) |
| वच | वचा (स्त्री.) |
| वंशलोचन | वंशलोचनम् (नपुं.) |
| शतावर | शतावरी/शतमूली/नारायणी/बहुसूता (स्त्री.) |
| शल्कीका (गोंद) | कुन्दरु:/कुन्द: (पुँ.) |
| शीतलचीनी | कोषफलम् (नपुं.) |
| सज्जी | स्वर्जिका,स्वर्जि: (स्त्री.) |
| सुंघनी | नस्यम् (नपुं.) |
| सुहागा | लोहद्रावी (स्त्री.)/टज्र्ण: (पुँ.) |
| सोडा | सूर्यक्षार: (पुँ.) |
| सोंठ | शुण्ठी (स्त्री.), नागरम्,विश्वम् (नपुं.) |
| हर्र | हरीतकी/अभया/िशवा (स्त्री.) |
| हल्दी | हरिद्रा/काञ्चनी/पीता/मङ्गला (स्त्री.) |
| हींग | हिङ्गु:, जतुकम् (नपुं.) |
हिन्दी संस्कृत अंकोट अज्रेट: (पुँ.) अनार दाडिम: (पुँ.) अमलतास कृतमाल:/आरग्वध: (पुँ.) अमरूद का वृक्ष पेरुक: (वृक्ष:) (पुँ.) अर्जुन का वृक्ष अर्जुन:/वीरतरु: (पुँ.) अशोक अशोक:/वञ्जुल: (पुँ.) आक अर्क:, मन्दार: (पुँ.) आम सहकार:, आम्रवृक्ष:, रसाल:, आम्र: (पुँ.) आबनूस तमाल: (पुँ.) आँवला आमलकी/धात्री/अमृता (स्त्री.) इमली अम्लिका (स्त्री.) ईख इक्षु:, रसाल: (पुँ.) एरण्ड एरण्ड:/उरुबक: (पुँ.) केशर केशर:, बकुल: (पुँ.) कोपल किसलयम् (नपुं.) कचनार कोविदार:/चमरिक: (पुँ.) कटहल पनस: (पुँ.) कदम्ब नीप:/कदम्ब: (पुँ.) करील करीर:(पुँ.) करौंदा करमर्द:/सुषेण: (पुँ.) वैंâथ कपित्थ:/दधित्थ: (पुँ.) खस उशीर: (पुँ.) खजूर खर्जू: (पुँ.)/खर्जूरम् (नपुं.) खैर खदिर:/दन्तधावन: (पुँ.) गिलोय गुडूची/जीवन्तिका (स्त्री.) गूगल गुग्गुल: (पुँ.) गूलर उदुम्बर:/यज्ञाङ्ग: (पुँ.) चंदन चन्दनम्, मलयम् (नपुं.) चिरचिटा अपामार्ग: (पुँ.) चीड़ भ्रददारु: (पुँ.) छाल वल्कलम् (नपुं.) छितवन शरद:, सप्तपर्ण: (पुँ.) जड़ मूलम् (नपुं.) जामुन जम्बू: (स्त्री.) ढाक पलाश:/िंकशुक: (पुँ.) ताड़ ताल: (पुँ.) देवदारवृक्ष देवदारु:/पीतदारु: (पुँ.)/द्रुकिलिमम् (नपुं.)...
टिप्पणियाँ